Blockchain Teknolojisi Kullanım Alanları ve SAP'nin Vizyonu

Blockchain teknolojisi nedir?

İsminden de anlaşıldığı gibi blockchain, bilgi içeren blokların oluşturduğu bir zincirdir. Basitçe hash dediğimiz özel algoritmalar ile şifrelenmiş, veri takibi sağlayan, dağınık bir veri tabanıdır.

Başlangıçta bitcoin ticareti için yaratılmış olmasına rağmen, blockchain’in potansiyeli kripto para birimlerinin çok ötesine ulaşıyor. Teknoloji hala yeni, ancak iş üzerindeki potansiyel etkisi heyecan verici ve muazzam. Blockchain yapısında verilerin tutulma şekli ilgili sürecimizin gereksinimine göre değişiklik gösterebilir. Dört farklı blockchain yapısından bahsedeceğim.

 

Konsorsiyum Blockchain (Consortium blockchains)

Bir konsorsiyum blok zincirinde, konsensüs süreci önceden seçilmiş bir grup tarafından kontrol edilir. Blockchain’i okuma ve işlem yapma hakkı herkese açık veya katılımcılarla sınırlı olabilir. Konsorsiyum blok zincirleri “izin verilen blok zincirler” olarak kabul edilir ve iş için en uygun olan modeldir.

Yarı özel blockchain (Semi-private blockchains)

Yarı özel blok zincirleri, önceden belirlenmiş kriterleri karşılayan herhangi bir kullanıcıya erişim izni veren tek bir şirket tarafından yönetilir. Tam olarak dağınık bir yapıya sahip olmasa da, bu tür izin verilen blockchain modelleri, işletmeler arası kullanım durumları ve hükümet uygulamaları için uygundur.

Özel blockchain (Private blockchains)

Özel blok zincirleri, kimin okuyabileceğini, ona işlem gönderebileceğini ve fikir birliği sürecine katılabileceğini belirleyen tek bir kuruluş tarafından kontrol edilir. % 100 merkezi bir modele sahip olduğundan, özel blok zincirleri test ortamları için kullanımda yararlıdır, ancak gerçek üretim için değildir.

Açık blockchain (Public blockchains)

Bu modelde, ağdaki her kullanıcı zincirdeki verileri okuyabilir, zincire yeni işlemler gönderebilir veya fikir birliği sürecine katılabilir. İşlemler herkese açıktır ve kullanıcılar anonim kalabilir. Bitcoin ve Ethereum, halka açık blok zincirlerinin önde gelen örnekleridir.
 

Blockchain nasıl çalışır?

Blockchain’in, bilgi içeren bloklardan oluştuğunu söylemiştik, peki bu bloklar nasıl oluşuyor ve zincir yapısı nasıl çalışıyor bundan bahsedelim.

 

Blok dediğimiz yapılar, data, bloğun hash bilgisini ve önceki bloğun hash bilgisini içerir. Bir bloğun içinde saklanan veriler, blockchain’in türüne göre değişiklik gösterir. Örnek olarak kripto paraların blokları, gönderici, alıcı ve para miktarı gibi alışveriş ile ilgili detayları burada saklar.

 

 

 

Her blok aynı zamanda bir hash bilgisine sahiptir. Farklı boyutlarda ve büyüklüklerdeki veriler, hash algoritması ile standart bir hale ve büyüklüğe çevrilmektedir. Elde edilen hash bilgisi, her veri için farklılık göstermektedir. Veriler üzerinde yapılacak en küçük değişiklik oluşan hash bilgisinin tamamen farklı olmasına neden olacaktır. Hash bilgisi, verinin parmak izi olarak düşünülebilir. Bloklardaki değişiklikler bu hash bilgilerinin karşılaştırılması ile tespit edilmektedir.

Blokların içinde bulunan üçüncü unsur ise önceki bloğun hash bilgisidir. Blokların birbiri arasındaki bağlantı bu hash bilgisi ile kurulmaktadır. Bu, etkili bir şekilde blok zinciri oluşturan ve oldukça güvenli olmasını sağlayan bir tekniktir.

 

 

Üç bloktan oluşan bir örnek inceleyelim. Aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi her blok bir hash bilgisine ve kendisinden önceki bloğun hash bilgisine sahiptir. 3 numaralı blok 2 numaralı bloğun, 2 numaralı ise 1 numaralı bloğun hash bilgisine sahiptir. İlk blok biraz özel, başlangıç bloğu denmektedir ve ilk olduğu için önceki blok hash bilgisine sahip değildir.

 

Örnek olarak 2 numaralı bloğa müdahale ederek verilerini değiştirelim. Bu durum bloğun hash bilgisinin de değişmesine sebep olacaktır. Değişen hash bilgisi, bir sonraki bloğun içerdiği hash bilgisi ile uyuşmayacağından, 3 numaralı blok ve takip eden tüm bloklar geçersiz kılınacaktır.

Hash algoritması veriye müdahaleyi önlemek için tek başına yeterli değildir. Bilgisayarlar günümüzde çok hızlı ve saniyede yüzbinlerce hash hesaplayabilirler. Dolayısıyla, bir bloğa etkili bir şekilde müdahale edilebilir ve blockchain’i tekrar geçerli kılmak için diğer tüm blokların hash bilgileri yeniden hesaplanabilir. Bunu hafifletmek için blockchain teknolojisinde iş ispatı (Proof-of-Work) denen yapılar kullanılmaktadır.

Böylece hash parametresine bazı kurallar (hash değerinin ilk karakterlerinin 0 olması gibi) eklenerek, yeni blokların oluşturulması yavaşlatılmaktadır. Burada süreyi uzatan kısım, sistem tarafından belirlenen formata uygun hash bilgisinin bulunabilmesi için bloktaki veriye eklenmesi gereken değeri bulmaktır. Kripto paralardan da sıkça duyduğumuz veri madenciliği (Data Mining) tam olarak bu noktada devreye giriyor. Bahsetmiş olduğumuz ilgili bloğu sisteme gönderebilmek için sistem tarafından belirlenen hash formatını oluşturabilecek değer, veri madenciliği ile bulunmaya çalışılıyor.

 

 

Ancak blockchain sisteminin kendilerini güvence altına almanın bir yolu daha vardır ve bu da veriyi dağıtmaktır. Sisteme katılan her kullanıcıda verilerin bir kopyası bulunmaktadır. Dolayısıyla herhangi bir kullanıcı üzerindeki veriler değiştirildiği zaman, doğru veriye sistemdeki diğer kullanıcılar tarafından ulaşılır. Yeni bloklar ağdaki her kullanıcıya gönderilir ve doğruluğu sağlandıktan sonra her kullanıcı kendi zincirine ekler.

 

 

Sistemde tüm kullanıcılar fikir birliği oluşturmaktadır. Çoğunluk tarafından kabul edilen bloklar zincire eklenmektedir. Müdahale edilen zincirler, sisteme yeni gönderilen bloğu onaylayamayacak ve reddedecektir. Dolayısıyla bir blockchain’e müdahale etmek için zincirdeki tüm bloklara müdahale etmek, her bir blok için iş ispatını yeniden oluşturmak ve %50den fazla kullanıcıyı kontrol altına almak gerekiyor. Bunu yapmak ise neredeyse imkânsız.

Blockchain’in Faydaları

• Daha Az Aracı: Blockchain, bankalar, avukatlar ve brokerlar gibi aracılara olan ihtiyacı azaltarak, gerçek kullanıcılar arasında kurulan bir ağdır. Böylece, aracı kurum için harcanan maliyetler ortadan kalmış oluyor.
• Daha Hızlı Süreçler: Blockchain, çok partili senaryolarda işlem yürütmeyi hızlandırmakta ve çalışma saatleri ile sınırlı olmayan daha hızlı işlemlere imkân sağlamaktadır.
• Şeffaflık: Blok zincirlerindeki bilgiler tüm katılımcılar tarafından görülebilir ve değiştirilemez. Bu, riski ve sahtekârlığı azaltarak ve güven yaratmaktadır.
• Yatırım Getirisi: Dağıtık defterler, işletmelerin daha yalın, daha verimli ve daha karlı süreçler oluşturmalarına yardımcı olarak hızlı yatırım getirisi sağlamaktadır.
• Güvenlik: Blockchain’in dağıtılmış ve şifrelenmiş yapısı, ilgili verilerin saldırıya uğramasını zorlaştırmaktadır. Bu durum, işletme ve IoT güvenliği için umut vaat etmektedir.
• Otomasyon: Blockchain programlanarak, belirli koşullar karşılandığında eylemlerin, olayların veya ödemelerin otomatik olarak tetiklenmesi sağlanabilmektedir.

Blockchain kullanım alanları

Özet olarak, ilgili sürecimizde aracılar bulunmakta ve bu aracılardan dolayı zaman ve maliyet kaybı oluşuyor ise blockchain teknolojisi sürecimizde kullanılabilir diyebiliriz. Blockchain, birçok farklı sektörde ve iş kolunda umut veriyor. Bazı temel kullanım alanların bahsedeceğim.

 

 

Tedarik zinciri 

Blockchain teknolojisi, tedarik zinciri genelinde şeffaflığı ve hesap verebilirliği geliştirme potansiyeline sahiptir. Ürünlerin üretimden son kullanıcıya kadar takibi ve izlenmesi, gerçekliğinin ve kökeninin kanıtlanması, mal akışının hızlandırılması sağlanmaktadır. Blockchain, açık deniz taşımacılık süreçlerinin dijitalleştirilmesine ve düzenlemesine yardımcı olabilir ve böylece zaman ve maliyetten tasarruf sağlanabilir.

Kamu Sektörü

Kamu sektöründeki binalar, evler, araçlar ve patentler gibi hükümet ve vatandaşlara ait varlıklar resmi kayıt defteri olma potansiyeline sahip blockchain teknolojisi ile yönetilebilir. Blockchain, ayrıca oylama ve satın alma gibi süreçlerde kullanılarak olası sahtekârlıkların önüne geçilebilir.

Enerji Sektörü

Blockchain yazılım çözümleri, kamu hizmetleri endüstrisinde geniş bir uygulama yelpazesi için test edilmektedir. Aracı olmadan kişiler arasında güneş enerjisi satışları, kamu şirketleri arasında enerji ticareti,  elektrikli araç şarj istasyonları için otomatik faturalandırma gibi birçok alanda kullanılabilir.

Sağlık Sektörü

Sağlık bilgilerinin blok zinciri üzerinden paylaşılması, sigorta şirketlerin akıllı sözleşmeyi kullanarak rutin ödeme işlemlerini hızlandırması sağlanabilir. Diğer yandan medikal kayıtlar ve ilaç kullanımının sağlık kurumları arasında paylaşılması, acil durumlarda hastaya en doğru tespit ve tıbbi müdahalenin yapılmasına ve üretilen ilaçların kayıt altında tutulması ile piyasada sahte ilaç dolaşımının engellenmesine yardımcı olur.

SAP’nin Blockchain Teknolojisine Bakış Açısı

Şirket sınırları boyunca iş süreçlerini kolaylaştırırken, güven ve şeffaflık sağlayan işlemsel uygulamalar oluşturmak. SAP’nin stratejisi, başka bir platform oluşturmak ve SAP merkezli bir blok zincir ekosistemi oluşturmak değil, mevcut kurumsal blok zincir platformlarına entegre olmaktır.

 

Sap Cloud Platfom, şu anda Hyperledger dokusunu ve MultiChain’i desteklemektedir. Modüler yaklaşımıyla, gelecekte diğer blok zinciri platformları kolayca eklenebilir.

 

SAP Blockchain servisi, SAP Leonardo blockchain ile birlikte dağıtılan bir bulut hizmetidir ve blockchain ağı ile SAP HANA arasında bağlantı kurmaktadır. Blok zinciri uygulaması maliyetlidir ve SAP bu noktada devreye girmektedir. Müşterinin böylece kendi blok zincirini barındırmak için altyapısına veya çözümüne sahip olması gerekmemektedir.

 

Daha fazla bilgi edinmek ve bize ulaşmak için tıklayın