Een veiligere en diervriendelijkere vleesindustrie met blockchain!

Een veilige en diervriendelijke supply chain in de vleesindustrie? Die ligt voor handen met blockchain. In dit blog lees je meer.

Varkens die geslagen worden met stokken in een slachthuis in Epe. De media maakten deze beelden openbaar in juni 2021. Een nieuw dieptepunt in de toch al lange reeks aan schandalen rondom slachthuizen in Nederland. De omslag naar een diervriendelijkere industrie gaat langzaam. ‘De consument wil nou eenmaal een goedkoop stukje vlees’, wordt vaak gezegd. Dat maakt de kostprijzen laag, de concurrentie moordend en het vereist massaproductie waarbij dierenwelzijn garanderen moeilijk is. Maar, het is niet zo dat boeren, transporteurs, slachthuizen en supermarkten niet beter willen. De waarheid ligt genuanceerder. En de weg naar een diervriendelijkere en voedselveiligere vleesindustrie is – dankzij technologie als blockchain – een stuk korter dan we denken. In dit blog leg ik je dat graag uit.

Een reële prijs voor vlees betalen, dat vinden we geen probleem

Dat de consument het liefst zo min mogelijk betaald voor vlees? Daar maakte het onderzoek van marktonderzoeksbureau DVJ korte metten mee. 52 procent van de Nederlanders, maar ook een kleine meerderheid in Frankrijk en Duitsland is bereid om meer te betalen voor vlees. Mits groenten en fruit dan goedkoper worden en de winstopbrengst ook wordt besteed aan het reduceren van de uitstoot van stikstof. In dit opzicht lijkt niets een toekomst waarin een reële prijs wordt betaald voor vlees – en er dus meer ruimte is voor dierenwelzijn – in de weg te staan. Toch?

Ja, de consument is bereid om meer te betalen, maar wil wel weten waarom en waarvoor. En daar wringt het. De consument mist de connectie tussen de koteletten, braadworsten en biefstukken in de schappen en het leven van een dier. Weinigen weten dat er in ons land jaarlijks meer dan 400 miljoen varkens, koeien, kippen, schapen, geiten, eenden, kalkoenen, konijnen, nertsen en vissen gehouden worden. Ruim 95 procent daarvan wordt gefokt voor de vleesindustrie. Op de verpakkingen staat vaak een keurmerk, maar dat zegt niet alles. Want ook het vlees met het bekende beter-leven-keurmerk kwam uit de slachterij in Epe.

Transparantie van boer tot bord is de sleutel tot dierenwelzijn

Duurzaam, transparant geproduceerd vlees dat veilig is, waar de herkomst nauwkeurig van te herleiden is en waarvan het vee met oog voor hun welzijn wordt gefokt. Dat kost nou eenmaal geld. De sleutel tot dierenwelzijn ligt in het bieden van meer inzicht aan de consument en meer transparantie voor alle spelers in de gehele productieketen. Wat je daarvoor nodig hebt? Een solide infrastructuur die zorgt voor transparantie van boer tot bord. Blockchaintechnologie.

Blockchain als de basis voor betrouwbaar inzicht

Om de vleesindustrie veiliger en transparant te maken heb je betrouwbare data nodig. Van elke stap in het proces. Waar ook niet mee gerommeld kán worden. Blockchaintechnologie is de manier om dit voor elkaar te krijgen. Frauderen in een netwerk met deze tech als uitgangspunt is praktisch bijna onmogelijk. Er is enorm veel rekenkracht en moeite nodig om te sjoemelen met de data. Wat dat betreft heeft blockchain zich de afgelopen jaren meer dan bewezen op dit punt. Het resultaat? Een krachtig en ondoordringbaar netwerk waar informatie gedeeld en verwerkt kan worden, zonder dat iemand de opgeslagen data kan aanpassen.

In het digitale netwerk dat ik voor me zie in de vleesindustrie vormen betrouwbare data ook de basis. Gegevens verkregen uit inspectierapporten van onafhankelijke instanties, sensoren die de temperatuur in een vrachtwagen meten en camera’s in slachthuizen. Opgeslagen op een platform. Voor alle betrokkenen inzichtelijk, maar niet aanpasbaar, waardoor iedereen in de keten bij elke stap weet wat er met het vlees gebeurt. Inderdaad: van boer tot bord, waarbij een keurmerk ook echt terecht op de verpakking zit. Met het oog op een dierenwelzijn en voedselveiligheid zouden we het eigenlijk het verplicht moeten stellen.

Blockchain in de vleesindustrie: we zijn er nog niet…

Het klinkt goed, maar, aan het gebruik van blockchaintechnologie in de vleessector zit nog wel een aantal haken en ogen. Want er moet een infrastructuur opgezet worden die zorgt dat alle gegevens op de juiste manier in de database en dus in het blockchainnetwerk terecht komen. Van inspecties tot sensors: er moet een ecosysteem komen van controle en transparantie. Iets wat met de informatietechnologie die producenten nu gebruiken nog niet mogelijk is. De technologie is er, maar de basissystemen die nu worden ingezet zijn daar niet geschikt voor. Een centraal platform waar meerdere partijen hun data delen is daarin haalbaar. Zorgen dat er een onaanpasbare audit trail is, is praktisch onmogelijk. De oplossing? Die vraagt om een combinatie van een state-of-the-art platform als SAP S/4HANA dat wordt gekoppeld aan een blockchain-netwerk.

…Maar we zijn er wel bijna!

Het goede nieuws? Er is al een aantal koplopers die een digitale transformatie aandurfden, hun systemen optimaliseerde en blockchain inmiddels gebruikt in vleesproductieprocessen. Een logische stap in de ontwikkeling van de industrie, mijns inziens. In Nederland werkt VION bijvoorbeeld aan de invoering van een varkenspaspoort met behulp van blockchain. De slachterij wil de keten transparant maken door de veilige uitwisseling van data door alle ketenpartners. Ook de vleesverwerker Danish Crown heeft inmiddels de eerste stappen richting meer transparantie gezet. In dit interessante artikel van Forbes wordt het principe kort uitgelegd:

“Danish Crown teamed up with supply chain and consulting partners to implement a blockchain-based system that allows end-consumers to scan and verify the authenticity of a meat package in the supermarket or at home, through WeChat. The solution also provides a unique, product-level overview of food safety information that addresses primary consumer concerns related to meats in China.

Through the use of blockchain technology, Danish Crown developed a solution to deliver transparent, traceable information in a meaningful way to Chinese consumers and demonstrate the authenticity and quality of its product.”

Ook onze zuiderburen zien het belang van voedselveiligheid en dierenwelzijn in. En begrijpen dat de consument hier ook daadwerkelijk behoefte aan heeft. In 2019 kreeg de Belgische supermarktketen Carrefour de blockchainprimeur in Europa. De Belgen verkochten als eerste supermarkt ambachtelijk varkensvlees door middel van blockchaintechnologie. Die stelt de consument in staat om thuis met de smartphone de QR-code op de verpakking te scannen en zo precies de herkomst en productiewijze van het vlees te achterhalen. Gewoon aan het keukeneiland. Transparantie ten top.

Neem het voortouw voor een betere wereld

Als meer transparantie ervoor zorgt dat dieren een beter leven hebben. Als meer transparantie ervoor zorgt dat rotte appels in de industrie ertussenuit vallen en degenen die zich inspannen beloond worden. Als blockchaintechnologie hier een essentiële bijdrage aan kan leveren…

…Dan is het misschien helemaal geen gek idee om het gebruik ervan verplicht te stellen in de keten. Hoe dan ook is het nodig dat organisaties – net zoals VION, Carrefour en Danish Crown – het voortouw nemen om de vleesindustrie te transformeren. Bedrijven die voorop willen lopen. Niet omdat ze bang zijn om de boot te missen, maar omdat het aansluit bij het type onderneming die ze willen zijn. Een bedrijf dat dieren met respect behandelt, transparant is en een duurzame relatie op wil bouwen met al haar ketenpartners. Inclusief de consument. Herken je je hierin? Ik ga graag met je om tafel om te kijken hoe blockchaintechnologie kan bijdragen aan jouw ambities als ketenpartner.

Henk Evers

SAP TM/EWM Consultant