Waarom blockchain connected supply chains veerkrachtiger maakt

Vier jaar geleden was het ondenkbaar geweest; HAK kiest ervoor om in januari en februari 2023 de lopende band stil te leggen omdat productiekosten in die maanden simpelweg te hoog zijn. Maar na corona, extreme droogte, grondstoffentekort, de oorlog in de Oekraïne en nu ook de energiecrisis, kijk ik daar niet eens van op. De keuze van HAK is namelijk tekenend voor de nieuwe realiteit, want de manier waarop we produceren is niet langer houdbaar. Globalisering brengt veel voordelen mee, maar maakt supply chains ook kwetsbaar. En, het zou naïef zijn om te denken dat de rust terugkeert na de huidige crisis. Tijd dus om onze supply chains tegen het licht te houden en kijken hoe het anders kan. En hoewel het niet het antwoord is op de crises waar we steeds mee geconfronteerd worden, bestaat er één veelbelovende technologie die kan helpen onze supply chains veerkrachtiger te maken. Blockchain. 

Waarom HAK een productiepauze neemt

Een pauze van zes weken. Die last HAK in. Volgens de groenteverwerker is het met de huidige energieprijzen niet haalbaar om een hele winter door te produceren. En dus kwam er vorige week een statement naar buiten. Hoewel de fabrikant leveringszekerheid garandeert, geeft het wel aan dat de prijzen van de potten groente gaan stijgen. Want de kosten die het bedrijf nu maakt aan energie zijn tien keer hoger dan in 2021.

Bottlenecks in de connected supply chain

Het verhaal van HAK staat niet op zichzelf. Ook andere industrieën lopen tegen de grenzen van hun capaciteiten aan. Op alle vlakken. Want in het huidige wereldklimaat – zowel politiek, economisch als milieutechnisch – is het 2 voor 12. En dat maakt productie, groothandel en het runnen van elke andere onderneming te kostbaar en bijna niet houdbaar. Niet alleen op het gebied van energiekosten, maar ook wat betreft grondstofprijzen en daarmee de verkrijgbaarheid van benodigde grondstoffen. Ook de hoge arbeidskosten door het grote tekort aan geschikte arbeidskrachten is een bottleneck.

Globalisering brengt veel voordelen mee, maar maakt supply chains ook kwetsbaar. En, het zou naïef zijn om te denken dat de rust terugkeert na de huidige crisis.

Kijk eens kritisch naar je eigen productieketen

Bovenstaande uitdagingen zijn externe invloeden op supply chains, maar ook in je eigen productieketen zitten factoren die je proces te kostbaar maken. Verspilling in een supply chain staat daarmee op één. Dan heb ik het over zowel verspilling van bijvoorbeeld grondstoffen, maar ook over waste als tijd, loonkosten en operationele kosten. De grootste boosdoener? Meer dan eens komt het bullwhip effect om de hoek kijken bij het maken van planningen, waardoor productievoorraad in een korte periode omslaat naar een groot voorraadoverschot. En dat komt alleen maar omdat diverse stakeholders in een supply chain-proces bij elke stap nét dat beetje extra incalculeren om te produceren in het kader van ‘better safe than sorry’.

Helaas zit je dan zeker niet safe. Sterker nog. Dat kléine beetje meer heeft grote gevolgen. Eerdere studies wijzen uit dat de gevolgen van dit effect op kunnen lopen tot een verlies van 30 procent van de winst van een productiebedrijf.

Grip op verspilling en planning

Hoewel je op externe factoren als energiekosten, grondstoffen en andere disrupties in je supply chain weinig invloed kan uitoefenen, zijn juist verspilling en planning zaken waar je je grip op kunt verstevigen. Dat kan uiteraard met traditionele methodieken als lean, just-in-time, kanban en LCIA. Stuk voor stuk prima technieken om delen van je productieketen te optimaliseren. Maar in het groter geheel der dingen ben je dan nog steeds afhankelijk van andere schakels in je supply chain. En dat betekent dat jij weliswaar heel goed bezig kunt zijn, maar dat er elders door het bullwhip effect alsnog grondstoftekorten ontstaan. Of dat er aan het einde van de keten alsnog een productie-overschot is.

 Om in de connected supply chain het verschil te kunnen maken, heb je krachtige technologie nodig die over een hele keten – met ontelbaar veel spelers – informatie kan verzamelen, vastleggen en delen.

Connected connected supply chain met blockchain

Om écht verspilling te voorkomen, moeten we daarom groter denken en uitgaan van de gehele supply chain. Dan heb ik het over elke leverancier, verwerker, afnemer, vervoerder en andere schakel in het proces van grondstof tot product en van inkoop tot verkoop. Om in die connected supply chain het verschil te kunnen maken, heb je krachtige technologie nodig die over een hele keten – met ontelbaar veel spelers – informatie kan verzamelen, vastleggen en delen. De titel gaf het al weg: ik praat natuurlijk over blockchain.

Blockchain inzetten voor kwantitatieve waarden

Hoewel blockchain zichzelf nog niet bewezen heeft op dit gebied, zijn er al behoorlijk wat cases waarin de technologie effectief bleek te zijn in een supply chain. Het gaat dan weliswaar over kwalitatieve informatie en kenmerken, zoals bijvoorbeeld over diervriendelijkheid en herkomst in de vleesindustrie. Maar waarom zou er tussen verschillende schakels in een keten geen data over kwantitatieve waarden uitgewisseld kunnen worden? Gegevens waarmee daadwerkelijk iets aan dat bullwhip effect en verspilling gedaan kan worden?

Inzicht in je connected supply chain

Steeds meer bedrijven zoeken naar de balans tussen omzet en de inkoop van grondstoffen, optimale productiecapaciteit, verkoop en daarmee ook een supply chain planning die precies voorziet in de vraag vanuit de markt. En dat allemaal zonder dat service aan klanten in het gedrang komt. Die puzzel zou een stuk makkelijker op te lossen zijn als bedrijven inzicht zouden hebben in de gehele keten.

Als je weet wat er daadwerkelijk verkocht wordt van jouw product in bijvoorbeeld een supermarkt, en wat historisch gezien per maand of week een trend is, dan kun je je productieplanning daarop aanpassen. Heb je die op orde, dan voorkom je niet alleen verspilling, maar kun je ook kosteneffectiever produceren.

In een immense connected supply chain met talloze vertakkingen is blockchain de aangewezen technologie om al die data te verzamelen en te delen. Want juist blockchain zorgt voor overzicht en orde in zulke grote hoeveelheden data van zoveel diverse stakeholders. 

Voorkom het bullwhip effect met blockchain

Het is daarom niet eens zo’n gek idee om blockchain te gebruiken om data in de keten te delen waardoor je het gevreesde bullwhip effect kunt voorkomen. Het helpt je om die balans te vinden tussen planning en daadwerkelijke afzet.

In een immense connected supply chain met talloze vertakkingen is blockchain de aangewezen technologie om al die data te verzamelen en te delen. Want juist blockchain zorgt voor overzicht en orde in zulke grote hoeveelheden data van zoveel diverse stakeholders.

Daarnaast heb je met blockchain onwrikbare data in handen. Want in de gehele supply chain spreek je af dat de data in de blockchain de absolute waarheid vormen en daar valt ook technisch niet aan te sleutelen, waardoor je een accurate forecast krijgt. Zonder opslingereffect. Zo zie je precies wat er nodig is aan het begin en aan het einde van de keten. Bij elke tussenstap en bij elke stakeholder. Dát is een echte connected connected supply chain. En die is veerkrachtig genoeg om productiebedrijven snel te laten anticiperen op crises. Ook wanneer de energieprijzen exorbitant stijgen zoals nu.